سه احتمال پیشروی بازار ارز در ۱۴۰۲/ آینده نرخ دلار چه خواهد شد؟
تاریخ انتشار: ۸ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۰۷۷۴۴
فرارو- نرخ دلار در ۱۴۰۲ به چه سمتی پیش خواهد رفت؟ آیا نرخ ارز افزایشی خواهد بود یا کاهشی؟ دلار بخریم یا اگر دلاری در دست داریم حالا زمان فروش است؟ اینها و بسیاری پرسشهای مشابه دیگر، مساله این روزهای محافل عمومی و خصوصی این روزهای جامعه ایرانی است. اگر بخواهیم بهتر روایت کنیم آینده نرخ ارز در سال جدید، دغدغه اکثریت قریب به اتفاق عموم جامعه است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش فرارو، افزایش نرخ ارز طی سالهای گذشته، به ویژه در سال ۱۴۰۱، تاثیرات عمیقی را بر زندگی و معیشت شهروندان ایرانی بر جای گذاشت. حقیقت غیر قابل انکار این است که زندگی اکثریت قریب به اتفاق جامعه به بازار ارز گره خورده است. هر گونه تغییر صعودی یا کاهشی نرخ ارز تاثیرات شگرفی را بر بازارهای مالی بر جای خواهد گذاشت و ریزترین تا درشتترین حوزههای اقتصادی کشور را متاثر میکند.
به جرات میتوان مدعی شد، در مقطع کنونی مهمترین پرسش برای عموم جامعه این است که در سال ۱۴۰۲ چه اتفاقاتی در بازار ارز خواهد افتاد؟ بدون شک، پاسخ این پرسش آنقدر دشوار است که تنها میتوان به طرح فرضیات پرداخت، اما این امر بدین معنا نیست که هیچگونه پیشبینیای از وضعیت آتی بازار ارز داشت. تغییرات و رفتار بازار ارز در ایران، طی سالها و حتی دهههای گذشته به وضوح میتواند مبناهایی نسبتا دقیق را برای پیشبینی نرخ ارز به ما ارائه دهد. بر همین مبنا میتوان سه احتمال یا فرضیه را پیرامون آینده بازار ارز در ۱۴۰۲ ارائه کرد.
احتمال نخست) باقی مانده در محدود ۴۰ تا ۵۰ هزار تومانتغییرات بازار ارز طی سالهای گذشته دو نکته را اثبات میکند؛ اول اینکه تغییرات در نرخها تکانشی و با چرخههای کوتاه مدت بوده و دوم اینکه، نرخ ارز در ایران بیشتر متاثر از متغیرهای فرااقتصادی (غیر اقتصادی) بوده است. یک حقیقت مهم این است که هموار چوب سیاست لای چرخ بازار مالی قرار گرفته و نرخها را متاثر ساخته است.
طی دهههای متمادی هیچگاه یک سیاستگذاری و تصمیمگیری ویژه دولتی در زمینه اقتصادی، به اندازه متغیرهای سیاسی به ویژه در حوزه سیاست خارجی بر بازار ارز اثرگذار نبوده است. حتی تصمیمگیریهای کلان دولتی برای مدیریت اقتصادی، متاثر از متغیرهای حوزه سیاست خارجی بوده است. برای نمونه در مقاطع مختلف تعیین ارز نیمایی و دو نرخی شدن ارز در کشور، از متغیرهای حوزه سیاست خارجی تاثیر پذیرفته است. هرگاه تنشهای میان ایران با جهان خارج سیر افزایش داشته، در نتیجه تحریمهای خارجی و کژکاکردیهای مدیریتی در داخل، نرخ ارز نیز افزایشی بوده است. هرگاه هم تنشهای ایران با جهان خارج سیر کاهشی داشته، در بازار ارز نیز شاهد ثبات بیشتر و افزایش محدود نرخها بودهایم.
با توجه به فاکتورهای مورد اشاره، در نخستین گام این گزاره قابل طرح است که برای تحلیل آینده بازار ارز در سال جدید، میبایست به مسائل سیاسی و در بطن آن حوزه سیاست خارجی توجه داشت. اگر فرض بر آن گرفته شود که فضای جاری ناشی از تنشزدایی میان ایران با عربستان و در آینده دیگر کشورهای عربی همچون بحرین – و شاید مصر- پابرجا بماند. همچنین در سطح فرامنطقهای رویکرد تعاملیِ کجدارومریزِ غرب با موضوع برجام به روال ماههای اخیر حفظ شود، میتوان پیشبینی کرد که نرخ دلار در محدوده ۴۰ هزار تا ۵۰ هزار باقی خواهد ماند.
با مفروض گرفتن این وضعیت، هر چند هم در بازار انتظارات تورمی وجود داشته باشد و تقاضا برای خرید ارز خارجی هم رو به افزایش باشد، تاثیر چندان شگرفی بر بازار نخواهد داشت؛ چرا که حجم تقاضا در چنان سطحی نیست که منابع آن در بازار موجود نباشد. روند تحولات حوزه سیاست خارجی کشور، حداقل در بازه زمانی کوتاه مدت تایید کننده این احتمال (فرضیه) است. در بازه زمانی چند ماهه بعید به نظر میرسد که تغییر چندان عمیقی در حوزه سیاست خارجی صورت بگیرد که همچون یک شوک بازارهای مالی را متاثر سازد. این احتمال را در بازه زمانی کوتاه مدت میتوان واقعبینانه نیز مورد ارزیابی قرار داد.
احتمال دوم) کاهش قیمت تا محدوده ۳۰ هزار توماندر ادامه طرح احتمال نخست، در بازه زمانی میان مدت یکی از فرضیات جدی کاهشی شدن نرخ ارز و بازگشت دلار به محدوده ۳۰ هزار تومان است. لازمه تحقق چنین احتمالی این است که علاوه بر تنشزدایی منطقهای، در تابستان یا نیمه دوم سال ۱۴۰۲، توافق برجام میان ایران و غرب احیا شود. در صورت احیای توافق، اتفاقی همانند آنچه در ماههای ابتدایی بعد از امضای توافق برجام در سال ۹۴ اتفاق افتاد قابل پیشبینی است.
این امکان وجود دارد که شوک روانی ناشی از احیای توافق هستهای در مقطعی کوتاه دلار را به محدوده ۳۰ هزار تومان و حتی چند هزار تومان کمتر نیز کاهش دهد، اما این امر نیز به معنای دائمی بودن این نرخ نیست. چرا که شرط کافی برای ثبات در بازار ارز، فراتر از شرط لازم احیای برجام، سرازیر شدن سرمایهگذاریهای خارجی به سوی ایران، بازگشت درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفتی و غیر نفتی و مدیریت صحیح اقتصادی در داخل است؛ بنابراین حتی در صورت احیای برجام، عدم بازگشت منابع ارزی به سیستم بانکی میتواند مجددا نرخها را در بازار ارز افزایشی کند. این احتمال، خوشبینانهترین حالت ممکن و شاید مطلوبترین وضعیتی است که عموم جامعه ایرانی خواهان آن باشد.
احتمال سوم) رکورد شکنیهای جدیدسومین و البته بدبینانهترین احتمال برای بازار ارز در سال جدید، رها شدن فنر قیمتها در نتیجه تشدید بحران در حوزه سیاست خارجی یا وقوع یک رخداد ناخواسته در حوزه امنیتی- نظامی است. بر خلاف دو سناریوی بالا، اگر وضعیت آتی کشور در ۱۴۰۲ در چارچوب فضایی تیره از افزایش تنش، مرگ رسمی برجام، شکننده بودن تنشزدایی ایران با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و شاید وقوع یک درگیری نظامی ناخواسته خارجی مورد لحاظ قرار گیرد، شاهد شوک جدید و افزایش سرسامآور نرخ ارز خواهیم بود.
در چنین وضعیتی رکورد شکنیهای جدید، محتمل خواهد بود. این احتمال بدبینانهترین وضعیت ممکن است که نه تنها عموم جامعه، بلکه دولتمردان ایرانی نیز خواهان آن نیستند. پیامد حتمی چنین وضعیتی، وقوع ابرتورم و بحران شدید اقتصادی در کشور خواهد بود. این احتمال در بازه زمانی کوتاه مدت به هیچ عنوان محتمل به نظر نمیرسد.
منبع: فرارو
کلیدواژه: دلار بازار ارز حوزه سیاست خارجی بازه زمانی بازار ارز بازار ارز عموم جامعه هزار تومان کوتاه مدت پیش بینی نرخ ارز نرخ ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۰۷۷۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نقشه تجاری ایران و پاکستان؛ دو همسایه ای که در تجارت غریبه هستند
به گزارش خبرنگار مهر، ایران با ۱۵ کشور مرزهای زمینی و دریایی دارد که شامل پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، روسیه، قزاقستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، عراق، کویت، عربستان، قطر، بحرین، امارات عربی متحده و عمان میشود. با توجه به سفر رئیس جمهوری ایران به کشور پاکستان، در گزارش پیش رو به وضعیت اقتصاد و تجارت همسایه شرقی ایران یعنی پاکستان با بیش از ۲۴۰ میلیون نفر جمعیت پرداختهایم.
دو کشور نزدیک به ۹۱۰ کیلومتر مرز مشترک زمینی دارند که این جدا از مرز آبی و مسیر هوایی است. گوادر تا چابهار مسیری نزدیک به ۲۰۰ کیلومتری دارند که مسیر نزدیکی است و دو کشور میتوانند ارتباط تجاری مناسبی داشته باشند اما حجم روابط تجاری در بهترین حالت به ۲.۵ میلیارد دلار در سال رسیده است که به هیچ وجه مطلوب نیست.
اقتصاد پاکستان
پاکستان پس از چند مرحله بررسی و تجدید نظر در مورد ساختار اقتصادی خود، در حال حاضر دارای اقتصادی مختلط است که در آن شرکتهای دولتی بخش بزرگی از تولید ناخالص داخلی را تشکیل میدهند. اقتصاد پاکستان که در زمان استقلال این کشور عمدتاً کشاورزی بود، امروزه بسیار متنوع شده است. البته که همچنان نزدیک یکچهارم تولید ناخالص داخلی را تشکیل میدهد و نزدیک به ۴۰ درصد نیروی کار در کشاورزی یا بخشهای مرتبط شاغلند. اما از نظر ساختار اقتصادی، پاکستان بیشتر به کشورهای با درآمد متوسط شرق و جنوب شرقی آسیا شباهت دارد تا کشورهای فقیرتر شبه قاره هند. عملکرد اقتصادی این کشور با بسیاری از دیگر کشورهای در حال توسعه سازگارتر است.
بر اساس آمار بانک جهانی (WB) در سال ۲۰۲۲ تولید ناخالص داخلی پاکستان ۳۷۵ میلیارد دلار بوده که رشد ۶.۱ درصدی را نسبت به سال ۲۰۲۱ داشته است. همچنین بر اساس اطلاعات مؤسسه آمار پاکستان، نرخ تورم کلی این کشور ۳۷.۰۷ درصد ثبت شده است.
تجارت ایران و پاکستان
به اعتقاد کارشناسان، پاکستان به گاز، به صنعت پتروشیمی، محصولات ساختمانی، رنگ، انواع و اقسام میوهجاتی که ایران دارد مثل سیب و انگور احتیاج دارد که پاکستان واردکننده آن است. در مقابل پاکستان صادرکننده برنج است. کاغذ و محصولاتی از این دست دارد، کنجد از پاکستان به ایران صادر میشود، میوههایی مختلف مثل انبه از پاکستان میآید. بنابراین دو کشور اقتصاد مکمل و جمعیت بسیار زیادی هم دارند اما تاکنون به دلایل زیادی از جمله قوانین پیچیده گمرکی دو کشور، مشکلات تحریمی و… سطح روابط دو کشور به حد مطلوب نرسیده است.
بر این اساس هم بررسی وضعیت تجارت ایران و پاکستان در سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ نشان میدهد که صادرات ایران به پاکستان از نظر ارزش روند صعودی داشته، بهگونهای که از ۱.۲ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۷ به ۲.۰۷ میلیارد دلار در پایان سال ۱۴۰۲ رسیده است. سهم صادرات ایران به پاکستان در سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ روند ثابتی داشته؛ بیشترین سهم با ۴.۱ درصد برای سال ۱۴۰۲ و کمترین سهم با ۲.۶ درصد برای سال ۱۴۰۰ بوده است.
همچنین در این بازه زمانی واردات ایران از پاکستان از نظر ارزش روند صعودی داشته، بهگونهای که از ۳۴۱ میلیون دلار در سال ۱۳۹۷ به ۶۷۳.۹ میلیون دلار در پایان سال ۱۴۰۲ رسیده است. سهم واردات ایران از پاکستان در سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ تقریباً ثابت و برابر یک درصد بوده است. بیشترین سهم با ۱.۷ درصد برای سال ۱۴۰۱ و کمترین سهم با نیم درصد برای سال ۱۳۹۹ بوده است. این رقم در سال ۱۴۰۲ سهمی نزدیک به یک درصدی از کل واردات ایران بود.
علت عمده کاهش واردات ایران از پاکستان، افزایش تولید برنج در کشور و عدم نیاز به واردات این محصول مانند سالهای قبل از کشورهایی نظیر پاکستان و هند بوده است.
در جدول زیر وضعیت تجارت دو کشور از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ آمده است.
همچنین تراز تجاری ایران با پاکستان به لحاظ ارزشی طی سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۱ همواره به نفع ایران بوده، اما طی دو سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ واردات ایران از پاکستان از سرعت رشد به مراتب بالاتری در مقایسه با صادرات ایران به پاکستان داشته و سهم برنج نیز از کل ارزش صادرات ایران از این کشور بیش از ۸۵ درصد بوده است.
در این بین رئیسجمهوری ایران دیروز پس از دیدار و گفتوگو با شهباز شریف نخستوزیر پاکستان و بعد از آئین امضای اسناد همکاری بین مسؤولان دو کشور، اعلام کرد که «سطح روابط تجاری قابل قبول نیست و این روابط در گام اول به ۱۰ میلیارد دلار برسد. ما مرز را بین دو کشور یک فرصت میدانیم و این فرصت میتواند در جهت رفاه دو کشور به کار گرفته شود.»
با توجه به روند صعودی تجارت دو کشور به نظر میرسد با شناسایی ظرفیتهای خالی پاکستان و بازاریابی دقیق بتوان هدف تجارت ۱۰ میلیارد دلاری را محقق کرد.
قراردادهای تجاری دوطرف
با توجه به اهمیت قراردادها و معاهدات بین المللی، طی سالهای اخیر دو کشور تلاشهایی برای توسعه مناسبات تجاری داشتند اما هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است؛ برای مثال در سال ۱۳۸۲ ایران و پاکستان یک موافقتنامه تعرفه ترجیحی منعقد کردند، اما از سال ۱۳۹۷ واردات بیش از ۲۰۰۰ قلم کالا ممنوع شد و بسیاری از کالاهای موجود در توافق نامه تعرفه ترجیحی ایران و پاکستان نیز در این فهرست قرار گرفتند. محمدصادق قنادزاده، معاون ارتقای کسب و کارهای بینالمللی سازمان توسعه تجارت در این رابطه به مهر گفته بود: در حال حاضر موافقتنامه تجارت ترجیحی با پاکستان احیا شده و سند پایه تجارت آزاد با پاکستان نیز سالها قبل نهایی شده بود منتهی روی فهرست کالاها باید به جمع بندی برسیم که در این راستا مذاکرات با پاکستان شروع شده و قرار است در کارگروههای مشترکی بررسیهای لازم را در خصوص فهرست کالاها انجام دهیم.
همچنین سال گذشته سند برنامه راهبردی همکاریهای تجاری پنج ساله بین دو کشور برای سالهای ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۸ امضا شد؛ بر اساس این سند، روابط تجاری ایران و پاکستان میتواند تا ۵ میلیارد دلار افزایش یابد.
چندی پیش نیز رؤسای گمرکات ایران و پاکستان با هدف تسهیل و توسعه تجارت در اسلامآباد مذاکره و در ۱۵ بند برای رفع موانع گمرکی توافق کردند. که با عملیاتی شدن آن مبادلات تجاری میان دو کشور افزایش مییابد. عملیاتی کردن تبادل الکترونیکی دادهها و اطلاعات با تشکیل تیم اجرایی از سوی دو طرف، ارائه تسهیلات گمرکی برای تسهیل تهاتر کالایی در منطقه آزاد چابهار و امکان تردد کامیونهای ایرانی به عمق سرزمینی پاکستان از جمله توافقات بین ایران و پاکستان بود.
احداث ترمینال ریمدان
نکته دیگر آنکه ایران و پاکستان این ظرفیت را دارند که به واسطه حمل و نقل ارزان زمینی و هم به واسطه راهآهن آی. تی. آی (اسلامآباد-تهران-استامبول) از ظرفیتهای این حوزه برای ارتقای روابط تجاری و اقتصادی خود استفاده کنند. این زیرساخت فراهم است و دو کشور میتوانند به این واسطه شاهد تحول بزرگ در حوزه اقتصاد و تجارت باشند.
همچنین به زعم کارشناسان پاکستانی، مساله مهم دیگر در روابط ایران و پاکستان، کانال ارتباطی و ترابری گوادر به چابهار است که باید در اولویتهای دو کشور جای گیرد.
از سویی دیگر نیز با توجه به تمایل دو کشور برای حمل و نقل کالا به صورت زمین، برنامه ریزی شده که با احداث ترمینال ریمدان در مرز ایران و پاکستان، تعداد کامیونهای حمل و نقل کالا بین دو کشور به هزار دستگاه برسد.
بر این اساس، اقتصاد ایران و پاکستان در حوزه تجارت خارجی مکمل یکدیگرند بنابراین پاکستان میتواند نقش مهم و اساسی در پیادهسازی نقشه ارزی و تجاری کشور داشته باشد. در واقع توسعه تجارت خارجی با پاکستان میتواند به ایران برای خنثیسازی تحریمها کمک شایانی کند. این موضوع در ارتباط با پاکستان نیز از طریق کمک ایران به تأمین امنیت انرژی این کشور برای پیگیری برنامههای توسعه اقتصادی مطرح است.
خبرگزاری مهر در گزارش دیگری به موضوع انتقال گاز ایران به پاکستان پرداخته است. برای مطالعه جزئیات این گزارش اینجا را کلیک کنید.
کد خبر 6086519 سمیه رسولی